Een expansieplaat is een orthodontisch hulpmiddel dat wordt gebruikt om de bovenkaak geleidelijk te verbreden. Deze behandeling wordt vaak toegepast bij kinderen en tieners waarvan de bovenkaak te smal is, waardoor er onvoldoende ruimte is voor de tanden om recht te groeien of wanneer sprake is van een kruisbeet. Door de bovenkaak te verbreden met een expansieplaat, ontstaat er meer ruimte in het gebit, waardoor tanden op een natuurlijke manier op hun juiste plaats kunnen komen. Dit bevordert niet alleen een mooiere tandboog, maar draagt ook bij aan een betere beet en een gezonde kaakontwikkeling, waardoor het soms zelfs kan voorkomen dat er tanden moeten worden getrokken.
De expansieplaat wordt op maat gemaakt van kunststof en metalen onderdelen die comfortabel in de mond passen. Het apparaat bevat een speciaal schroefmechanisme dat de orthodontist of ouder regelmatig een kleine draai geeft, meestal dagelijks of wekelijks. Hierdoor wordt er een zachte, gecontroleerde druk uitgeoefend op de kaakhelften, waardoor deze langzaam uit elkaar bewegen en het bot zich geleidelijk aanpast. Dit proces verloopt stap voor stap en vereist geduld, omdat de kaak zich op een natuurlijke manier moet verbreden zonder te veel spanning te veroorzaken. Hoewel het dragen van een expansieplaat in het begin wat onwennig kan zijn, went het meestal snel en levert het op termijn een blijvend, functioneel resultaat op.
Tijdens het dragen van een expansieplaat kan de mond tijdelijk wat gevoelig zijn en kan de spraak of het kauwen licht worden beïnvloed. Een goede mondhygiëne is essentieel om tandplak en etensresten te voorkomen; het apparaat kan dagelijks worden gereinigd met een zachte borstel en lauw water. Daarnaast zijn regelmatige controles bij de orthodontist belangrijk om te controleren of de expansie correct verloopt en het gewenste resultaat wordt bereikt. Door consistent gebruik, zorgvuldige reiniging en begeleiding van de orthodontist kan een expansieplaat op een effectieve en veilige manier bijdragen aan een breder, evenwichtiger gebit en een gezonde, stabiele lach voor de toekomst.